Taun Dal: Pralampita Owahing Jaman

Taun Dal: Pralampita Owahing Jaman, Piwulang Kang Ngudhari Rasa

“Wanci lumampah, jagad nggilap gingsir. Ing antaraning siklus windu, wonten satunggal taun kang sinebat Dal: dudu taun kang nggegirisi, nanging taun kang nggegulang ati—nggugah manah supaya eling, waspada, lan andhap-asor. Nalika Dal rawuh, wektu kadadeyan kerep rubed, nanging saka rubed iku, kawicaksanan dipun sayat.”

1) Piwulang Dhasar Taun Dal

Posisi ing windu: Alip – Ehe – Jimawal – Je – Dal – Be – Wawu – Jimakir (Dal taun kaping gangsal).

Teges simbolik: Dal (saking aksara Dāl) tegesipun pituduh/dalil—taun pratondo owah-owahan: kursi pamaréntahan bisa gingsir, rakyat kena ujian, alam maringi sasmita.

Sipating taun: kerep sinebat “taun wuntu” (taun dawa ±355 dinten), arupa mangsa resik-resik kosmis: sing rawan dadi “miring” dibeneraké, sing ngrusak didhepak metu, sing andhap-asor diangkat.

2) Wektu Pepak (Kalebu Wulan Punika)

Miwiti Taun Dal: wiwit 1 Sura AJ 1959 (malem Sura 27/28 Juni 2025) nganti pungkasan Dal: sadèrèngé 1 Sura AJ 1960 (kisaran 30 Juni 2026).

Teges praktis: Sak-wulan Agustus 2025 iki pancèn sampun kalebet Taun Dal, lan Dal bakal lumampah terus ngantos pungkasan Juni 2026 (saurut pananggalan Jawa).

> Cathetan patitis: Ing paugeran Jawa, dina diwiwiti sakwisé surup (magrib). Mula “malem Sura” wus kalebu dina Sura sabanjuré.

3) Pralampita lan Kadadeyan Ing Taun Dal

Para sepuh nyarios, ing Dal kerep katon telung gelombang: (a) geger pamaréntahan, (b) abote rakyat, (c) sasmita alam.

1. Geger pamaréntahan – “ganti raja/ganti kursi”: owahing struktur, kebijakan kebalik, utawa pembersihan (resik-resik) pranata.

2. Abote rakyat – paceklik, rega mundhak, gaweyan kenceng; nanging iki kerep dadi wiwitan panggulawenthah daya tahan: rakyat luwih rukun, hemat, gotong-royong.

3. Sasmita alam – cuaca keblinger, lemah garing banjur udan gedhé, sakedhap bencana; tandha jagad ngresikaké awake.

4. Gelombang batin – akeh ati gumregah: sing gumedhé di-pirid, sing sabar di-paringi bukti, sing kandel angkara dipethaki liwat ujian.

4) Pantangan Umum Ing Dal (Wewaton Laku)

Pantangan punika dudu “pamali” sing medeni, nanging pepeling supados kalis saka pamrih lan sial.

Aja adigang–adigung–adiguna: ora pantes nglaku pamer daya/kuasa.

Aja mubadzir: pesta ageng tanpa guna luwih becik disegah; lebokna dana marang tetulung/sedekah.

Aja gampang nggagas soal gedhé sing ora pepak hitung—utamane nalika Sura: bedhah gedhong, pindahan omah massal, utawa pamrih proyek “nggegirisi” luwih becik ditunda.

Aja sembrana marang pratandha alam: yen ana sasmita, dititeni rumaket—aja disepelekna.

Luwihna tirakat: poso (mutih/dawud), semedi, maca doa, ngelarasna sedulur papat kalimo pancer.

5) Wewaton Nikahan Ing Taun Dal

Ing tradhisi, nikah diwawas mawa weton (dina + pasaran) lan sasi.

5.1. Wulan kang Lumrah (Sasi Jawa)

Sing diendhani: Sura (sasi tirakat; dudu wektu hura-hura).

Kerep dipilih: Mulud (Rabiul Awal), Ruwah (Syakban), lan Besar (Dzulhijah)—saben kulawarga bisa béda wewaton, nanging telu iki asring karasa “tedheng”.

5.2. Dina–Pasaran (Conto Laku Tertib)

Akeh garwa sepuh milih Rebo/Kemis kanthi Legi/Wage amarga dirasa empuk lan ayem (iki dudu dogma—namung laku lumrah).

> Elinga: unggah-ungguh kulawarga lan pitutur sesepuh luwih diurmati tinimbang “ngotot” petungan.

5.3. Petungan Neptu (Versi Umum)

Neptu dina: Ahad=5, Senin=4, Selasa=3, Rebo=7, Kemis=8, Jemuwah=6, Setu=9.

Neptu pasaran: Legi=5, Pahing=9, Pon=7, Wage=4, Kliwon=8.

Carane: jumlahna neptu lair calon penganten loro, banjur delengen asil modulo 8: 1 = Pegat (rawan pecah)

2 = Ratu (gedhé drajat)

3 = Jodho (cocog)

4 = Topo (awal rekasa, pungkasane mulya)

5 = Tinari (rejeki padhang)

6 = Padu (gampang cekcok)

7 = Sujanan (rawan godha selingkuh)

0/8 = Pesthi (tentrem)

Taun Dal nambah bobot marang kategori “angel” (Pegat/Padu/Sujanan). Dudu dilarang, nanging diwajibake tatabuhan batin luwih kenthel sadèrèngé akad.

5.4. Nalika Petungan “Angel”, Punapa Sing Kudu Dilinep?

Ruwat cilik sak wanci slametan:

Bubur abang–putih, kembang telon, banyu bening, tumpeng alit, donga pangruwatan (ngowahi rasa sédhih dadi syukur).

Gawe sedekah marang yatim/dhuwafa minangka “tumbal pamrih”—ngalihaké energi ala dadi paédah.

Milih dina sawise Sura (utawi wulan sing tedheng), lan ngundang sepuh/kyai/pinandhita ngasta pangestu.

Janji laku omah: sawisé nikah ngugemi salat/slametan riyaya, selasa–Jemuwah maca wirid/pamong rasa; nindakake gawe bebrayan (bebersih kampung, nandur, adus tetanduran): omah tentrem, sengkolo tatah.

> Pangèling: petungan iku pangasring rasa, dudu nasib mutlak. Rasa sih–tepa–teges–gotong royong sing ndadekaké kulawarga “mubeng lan mantep”.

6) Laku Pangruwatan Dal (Nyuda Geger, Nambah Ayem)

1. Slametan Dal (kecil, resik, ora mubadzir): bubur abang–putih, tumpeng alit, kembang telon, banyu bening—donga pangruwatan.

2. Pangapuraning sedulur: ngluwari ikatan ala—nyuwun pangapura marang tiyang sepuh, tanggi, kanca kerja—iki ngenthengi Dal.

3. Pangupajiwa welas asih: sedekah, nandur wit, ngresiki sumber banyu—“nrima ing pandum” nanging tetep nyambut gawe.

4. Poso & semedi: minimal sapisan saben wulan; nuju Dal becik nindakake mutih (1–3 dina) utawa ngurangi gadget (poso gaweyan digital) supaya rasa bening.

5. Tirakat Sura (yen nyangga): langkung sae diisi ngèlingi asal–usul tinimbang pesta: maca sejarah kulawarga, ngoyak ngelmu, maca serat/pitutur

7) Ringkesan Praktis (Supaya Gampil Dieling)

Agustus 2025 s/d Juni 2026: isih Taun Dal.

Dal = owah-owahan: pamaréntahan gingsir, rakyat diuji, alam maringi sasmita.

Pantangan Dal: aja pamer, aja mubadzir, aja sembrana; luwihna tirakat & sedekah.

Nikah ing Dal: ora dilarang, nanging tata: endhani Sura, pertimbangna sasi ayem (Mulud/Ruwah/Besar), priksa neptu (Pegat/Padu/Sujanan kudu ruwat cilik + sedekah + pangestu sepuh).

Kunci Dal: andhap-asor, eling, nrima, lan tetulung—iku sing ngowahi geger dadi rahayu.

8) Pungkasan (Tembang Rasa)

“Dal punika pralampita; sing gumedhé dipirid, sing sabar dipundhuwuraké. Aja gemeter déning kabar, nanging gemeterna atimu déning eling marang Pangeran. Yen manah resik lan raga tumemen, Dal mung dalan—dudu tembok. Muga owah-owahan ndadèkaké kita luwih waskitha, luwih welas, lan luwih manunggal.”

Kapethik saka : fb.Rohso Jowo